Nöbetçi Eczaneler
Uygur hak savunucuları, Doğu Türkistan’daki Uygurlara ve diğer Türk azınlıklara yönelik insan hakları ihlallerinden sorumlu Çin hükümeti yetkililerini hedef alan yaptırımların kullanımını genişletecek yasa teklifinin ABD Temsilciler Meclisi’nde kabul edilmesini memnuniyetle karşıladı.
Uygur Soykırımı Hesap Verebilirlik ve Yaptırım Yasası, Uygur “yeniden eğitim” kampından kurtulanlar ve Çin dışındaki tanıklar tarafından bildirilen hak ihlallerine karışan kişilere yönelik yaptırımları güçlendirerek 2020 Uygur İnsan Hakları Politikası Yasası veya UHRPA kapsamındaki yaptırımların uygulanmasını genişletiyor.
UHRPA, ABD federal hükümet organlarının, Çin hükümetinin Doğu Türkistan’daki Uygurlara yönelik insan hakları ihlallerini, kamplara kapatma da dahil olmak üzere rapor etmesini gerektiriyor.
ABD Temsilcileri Kongre Uygur Grubu eşbaşkanları New Jersey Cumhuriyetçisi Chris Smith ve New York Demokratı Tom Suozzi, geçtiğimiz hafta Temsilciler Meclisi’nde Uygur Soykırımı Hesap Verebilirlik ve Yaptırım Yasası’nı (UGASA) tanıttı.
Uygur Soykırımı Hesap Verebilirlik ve Yaptırım Yasası’nın ABD Senatosu versiyonu Sens tarafından sunuldu. Florida Cumhuriyetçisi Marco Rubio ve Oregon Demokratı Jeff Merkley, Çin Komünist Partisi’ni Doğu Türkistan’da işlenen suçlardan sorumlu tutmak amacıyla 31 Mayıs 2023 tarihinde bir yasa tasarısı sundu.
Bir yasa tasarısının sunulması uzun bir yasama sürecinin yalnızca ilk adımıdır. Bir yasa tasarısının hem Temsilciler Meclisi hem de Senato’daki komiteler tarafından onaylanması, ardından her iki meclis tarafından da kabul edilmesi ve başkan tarafından imzalanarak yasalaşması gerekiyor.
Daha spesifik tedbirler
Tasarının hem Temsilciler Meclisi hem de Senato versiyonları, Uygur savunucularının Çinli hükümet yetkililerinin Doğu Türkistan’daki Uygurlara ve diğer Müslüman gruplara karşı işledikleri ihlallerden sorumlu tutulmaları için özel önlemler alınması yönündeki çağrılarına yanıt olarak geldi.
Uygur Hareketi İcra Direktörü Ruşen Abbas, “Bu tasarı, Çin hükümeti tarafından Doğu Türkistan’da işlenen soykırım ve insanlığa karşı suçlara karışan Çinli yetkilileri cezalandırmayı amaçlıyor” dedi.
RFA’ya konuşan Abbas, “Cezanın kapsamını genişletiyor, dolayısıyla bu tasarı çok önemli” dedi.
Abbas ayrıca tasarının Uygurları zorla çalıştıran Çinli şirketlerle iş yapan Batılı şirketlere sert bir uyarı niteliğinde olduğunu söyledi.
Uygur Amerikan Derneği Başkanı Elfidar İltebir, tasarının sunulmasının ABD Kongresi’nin ekonomik ve siyasi kazanımlar yerine insan onuruna öncelik verme taahhüdünü yeniden teyit ettiğini söyledi.
“Bu tasarı, Uygur soykırımıyla bağlantılı yetkililerin hesap vermesi ve insanlığa karşı işlenen bu suçların sona ermesi gerektiğine dair güçlü bir küresel mesaj gönderiyor” dedi.
Uygur İnsan Hakları Projesi İcra Direktörü Ömer Kanat, Çin hükümetinin Uygur soykırımı ve zorla çalıştırma nedeniyle yeterince cezalandırılmadığını söyledi.
Aynı açıklamada, “Bu mevzuatın öngördüğü gibi, güçlendirilmiş yaptırımlar ve daha güçlü bir caydırıcılık stratejisi, ABD’nin kötü niyetli aktörleri insan hakları zulmünden sorumlu tutma taahhüdünün temelini oluşturan hayati bir parçadır” denildi.
Tasarı, ABD Kongresi’nin Çin hükümetinin Uygurlara yönelik soykırımını somut eylemlerle durdurma çabalarına öncülük etmek üzere Uygur Grububun yeniden kurulmasından sadece bir hafta sonra açıklandı.
Smith yaptığı açıklamada, “Soykırıma ‘bir daha asla’ izin vermeme çağrısında ciddiysek, Uygur Özerk Bölgesi’nde meydana gelen soykırıma daha parlak bir ışık tutulması gerekiyor” dedi.
Smith, yerel polisten Politbüro’ya kadar soykırımda suç ortaklığı yapan tüm Çin Komünist Partisi yetkililerinin hesap vermesini ve zulme maruz kalanlara soykırım travmasından kurtulmaları için ihtiyaç duydukları desteği sağlamayı amaçlayan iki partili bir koalisyona liderlik etmeye devam edeceğini söyledi.
Yeni tasarıdaki genişletilmiş yaptırım uygulanabilir faaliyetler listesi, sistematik tecavüz, zorla kürtaj, zorla kısırlaştırma, istemsiz doğum kontrol implantasyonu politikaları ve uygulamaları, organ toplamak için insan kaçakçılığı ve mülteci veya sığınmacıların zorla sınır dışı edilmesi veya zulüm görecekleri Çin’e zorla geri gönderilmesini içeriyor.
Tasarı ayrıca Çin dışında sığınma arayan bireylere karşı işlenen insan hakları ihlallerini de içermekte ve UHRPA tarafından yaptırım uygulanan kuruluşlara destek sağlayan yabancı kuruluşlara ikincil yaptırımlar uygulamaktadır.
Ayrıca, zulümden kurtulanlara tıbbi ve psikolojik bakım sağlanması çağrısında bulunmakta ve Uygur kültürel koruma girişimleri için fon tahsis etmektedir.
Tasarı ayrıca Çin hükümetinin Uygurların soykırıma uğradığını inkar eden propagandasına karşı strateji geliştirilmesi çağrısında bulunmakta, federal kurumların zorla çalıştırmaya dahil olan kuruluşlarla iş yapmasını yasaklamakta ve Çin’de zorla organ toplanmasını engellemek ve durdurmak için bir plan yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
Smith, “Bu aynı zamanda dünyaya soykırımın hiç yaşanmadığı ve Uygurların [Doğu Türkistan’da] yürürlükte olan Orwellian kontrollerden memnun olduğu gibi büyük bir yalan söyleyen Çin Komünist Partisi propagandasına karşı koymak için de önemlidir” dedi.