Nöbetçi Eczaneler
İli Kazak Özerk Bölgesi’nin Gulca ilçesindeki Chuluqai köyünün – bölgesel başkent Urumçi’nin yaklaşık 650 kilometre batısındaki- kuşatılması, Müslüman Türklere karşı devlet destekli yaygın hak ihlalleri iddialarına rağmen, 2000’lerden bu yana yetkililerin bölgede barış ve güvenliği sağlama bahanesiyle Uygurları gözetlemeye yönelik en son girişimidir.
Bölgeye yakın zamanda yapılan bir ziyarette, Agence France Presse’den bir muhabir, özellikle Kaşgar vilayetinin Yarkant ilçesinde, toplulukları içindeki kırsal bölge sakinlerinin kısıtlanmış özgürlüklerini belgeledi. Muhabir, Arslanbağ köyündeki durumu araştırırken, yerel yetkililerin sakinlerine hareketlerini izlemek ve kontrol etmek için içeride kalmaları ve evleri kilitlemeleri talimatını verdiğini keşfetti.
RFA Uygur, Gulca’da benzer kısıtlamaların uygulandığını söyleyen isimsiz bir kaynaktan bir ipucu aldı ve iddialar hakkında yorum yapmak için ilçe polisi ile temasa geçti.
Telefona cevap veren bir memur, yeni işe alındığını ve ilçedeki kapalı toplulukların politikası hakkında belirsiz olduğunu söyledi – resmi olarak “bir köy, bir kapı” kampanyası olarak adlandırıldı – ancak bunun devam ettiğini belirtti.
RFA’nın bu rapor için temasa geçtiği diğerleri gibi, “Kapatılacak daha kaç köy kaldığını bilmiyorum” diyen memur, medyayla konuşmaması talimatı verildiği için ismini vermeyi reddetti.
Memur, ilçe hükümetine ek sorular yöneltti.
Başka bir soruşturma, Gulca’nın Chuluqai köyündeki yetkililerin 2017’den beri orada benzer önlemler aldığını, bölgeyi duvarla kapattığını ve sakinlerin tek bir kontrol noktasından girip çıkmalarını gerektirdiğini ortaya koydu.
Elektrikli kapı, dikenli tel çit
RFA’nın görüştüğü bir güvenlik görevlisi, kendisinin gündüzleri köy kapısında görev yapan iki kişiden biri, geceleri ise nöbetçi olan beş kişiden biri olduğunu söyledi.
“Kapı, elektrikli bir demir kapıdır ve dikenli tellerden oluşan iki metrelik duvarlarla çevrilidir” dedi. “Chuluqai’nin her yerini çevreliyor ve yalnızca bu tek kapıdan girip çıkabilirsiniz.”
Bekçi, araçların köye girebilmesi için ayrı, daha büyük bir kapının bulunduğunu söyledi.
Aracın nereden geldiğini, bir kişiye mi, bir kuruluşa mı ait olduğunu, farklı bir şehirden mi olduğunu kontrol edip kayıt altına alıyoruz” dedi. “Yayalar ayrı bir kapıdan geçiyor ve isimlerini kaydediyoruz.”
Gardiyana göre, kontrol noktası yetkililere “bireylerin nereden geldiklerini ve aile üyelerinden herhangi birinin tutuklanıp tutuklanmadığını belirleme” olanağı sağlıyor.
“Polis ekipleri kontrolleri yapıp içeri girip giremeyeceklerine karar verecek” dedi.
‘Her ilçede’
“Bir köy, bir kapı” kampanyası “her ilçede” uygulanıyor, diye ekledi.
Gardiyan, benzer bir durumu Ewlia, Üchon ve Mollatoxtiyuzi’nin Gulca köylerinde şahsen gözlemlediğini söyledi.
İnsan Hakları grupları, Doğu Türkistan’daki toplulukların etrafına inşa edilen duvarların (yetkililer tarafından genellikle “yeni köyler inşa etmek” veya “mahalle görünümünü dönüştürmek” olarak adlandırılıyor) bölge sakinlerinin hareket özgürlüğünü kısıtlamak için tasarlandığını söylüyor.
Uygurlara yönelik zulümler arasında “yeniden eğitim” kamplarında ve hapishanelerde gözaltı, işkence, cinsel saldırılar ve zorla çalıştırma yer alıyor.
Çocukluğunu Chuluqai’de geçiren Dünya Uygur Kongresi yetkilisi İlşat Hasan, kendisinin burada olduğu süre boyunca insanların köye serbestçe girip çıkabildiğini söyledi.
“Büyüdüğüm Uygurlar hiçbir zaman bu kadar baskı görmediler; köye girmek için isimlerini vermeleri ve kimliklerini göstermeleri isteniyor” dedi.
Hasan, bir topluluğun tamamının kapatılması ve üyelerinin tek kapıyla sınırlandırılmasının “nüfusun azaldığı anlamına geldiğini” belirterek, bağımsız bir soruşturma yapılması çağrısında bulundu.
Kaynak: RFA