Nöbetçi Eczaneler
Ruşen Abbas – Eric Patterson (*)
Müslüman dünyası kutsal Ramazan ayının sonu olan Ramazan Bayramını kutlarken, şimdi Müslüman erkek ve kadınların demokratik toplumlarda inançlarını kutlamak için sahip oldukları fırsatlarla komünist rejimler altında bunu yapmak için sahip oldukları fırsatları karşılaştırmanın tam zamanıdır. Ne de olsa, kişinin dini kimliğini ifade etmesi, dini bir topluluğa aktif olarak katılması ve ibadet etme hakkı, genellikle kanıksadığımız, ancak totaliter rejimlerde yasadışı olan veya şiddetli zulümle sonuçlanan şeylerdir.
Komünist rejimlerin Müslümanlara baskı uygulama konusunda uzun ve acımasız bir geçmişi vardır. Komünistlerin Rusya’da kontrolü ele geçirmesiyle birlikte, Sovyetler Birliği Orta Asya’daki camileri hedef almak için hızla harekete geçmiş ve 1912’de 26.000 olan cami sayısı 1941’de sadece 1.000’e düşmüştür. Bu baskının belki de en kötü şöhretli örneği, 1944 yılında yaklaşık çeyrek milyon Müslüman Tatar’ın Kırım Yarımadası’ndaki evlerinden toplu olarak sürülmesi ve yerlerinden edilmesiydi. O zamandan beri pek çok hükümetin soykırım olarak nitelendirdiği bu olayda Stalin rejimi hastaları, yaşlıları ve gençleri kapalı sığır vagonlarına doldurarak on binlerce kişinin ölümüne yol açmıştır.
1979 yılında dünya, Sovyetler Birliği’nin Afganistan’ı kanlı bir şekilde işgal etmesini izledi. O dönemde Moskova’nın Afganların hayatlarını hiçe saydığı çok açık bir şekilde ortaya çıktı. Sovyetlerin sivil merkezleri halı bombardımanına tutması, işkence, cinayet ve kasabaların ve camilerin toptan yok edilmesinin stratejik bir gerekçesi yoktu ama yine de Moskova’nın oyun kitabının temel unsurlarıydı. On yıl süren çatışmalarda tahminen 1 milyon sivil ve en az 125.000 savaşçı hayatını kaybetti.
Pek çok insan komünizm dönemini hayal meyal hatırlıyor. Berlin Duvarı’nın yıkılmasından ve Sovyetler Birliği’nin 30 yıldan uzun bir süre önce dağılmasından bu yana komünizm uzak bir anıya dönüşürken, genç kuşakların komünizmle ilgili hiçbir anısı kalmadı. Ancak Çin’de komünist ideal, muazzam ekonomik gücüyle de desteklenerek, canlı ve iyi durumda.
Bugün, en büyük ve en güçlü komünist rejim olan Çin Halk Cumhuriyeti, dindar nüfusunun büyük bir kısmına savaş ilan etmiş durumdadır. Çin Komünist Partisi (ÇKP) dini manipüle etme ya da kontrol edilemiyorsa tamamen yok etme girişimlerini gizleme zahmetine bile girmemektedir. Dünya 1951’den bu yana Çin’in Tibet’i ilhak etmesini ve dilini, Budist dinini ve kültürünü yavaş yavaş silmesini izledi.
Pekin’in baskısının en trajik örneği, ÇKP’nin, kültürleri ve inançları Pekin tarafından sistematik olarak hapsetme, zorla çalıştırma, zorla kısırlaştırma ve bir soykırımın unsurları olarak öldürme yoluyla hedef alınan Türki Müslüman bir halk olan Uygurlara yönelik eylemleridir. ÇKP, “entegrasyon” olarak maskelenen kapsamlı ve sinsi bir çabayla, dini Sinikleştirmek amacıyla “Çin özelliklerine sahip İslam” kavramını ortaya atmıştır. İslam’ın devlet onaylı bu versiyonu, dini ifadeyi komünist dogmaya uymaya zorlamakta, özünü ve özerkliğini etkili bir şekilde ortadan kaldırmaktadır. Geleneksel İslami uygulamalar ve kutsal metinlere sahip olmak suç sayılmış, Kuran ve diğer dini kitaplar sistematik olarak devlet onaylı versiyonlarıyla değiştirilmiştir. Çin’in kitlesel tutuklama kampanyasında keyfi cezalar altında hapsedilmekle karşı karşıya kalan imamlar, öğretilerinin komünist düşünceyle uyumlu olmasını sağlamak için “vatansever eğitim” programlarından geçmeye zorlanmakta ve camilerin Allah’ın şanlı isimleriyle hat sanatıyla süslenmesi yerine komünist sloganlar sergilemesi zorunlu kılınmaktadır.
Doğu Türkistan’ın Uygur anavatanında (Pekin tarafından “Uygur Özerk Bölgesi” olarak adlandırılıyor), Çin hükümetinin dini uygulamalara yönelik baskısı sadece bir politika değil, tüm etnik kökeni ortadan kaldırmaya yönelik bir kampanyanın parçası. Bu çaba, uzun sakalları ve dini kıyafetleri yasaklamakta, camilerden kubbelerin ve minarelerin kaldırılmasını zorunlu kılmakta ve Uygurların Ramazan ayında oruç tutmasını engellemektedir. Bu eylemler tek başına gerçekleşmiyor, aksine terörle mücadele ve “aşırılıklardan arındırma” kisvesi altında hesaplanmış bir stratejinin parçası.
Çin’in Doğu Türkistan’daki insan hakları zulmü, gözaltı tesislerinin genişletilmesini ve dini mekanların ve mezarlıkların tahrip edilmesini belgeleyen uydu görüntüleriyle doğrulanmaktadır. Sızdırılan resmi belgeler ve bu üzücü gerçeklikten kaçan mağdurların cesur ifadeleri, kuşatma altındaki bir din ve kültürün acımasız bir resmini çiziyor; burada basit bir oruç tutma eylemi veya kendi evinizin mahremiyetinde fısıldanan bir dua bile yetkililerin sizi sonsuza dek ortadan kaldırmasına neden olabilir. Çin hükümetinin kendi belgelerine göre, 60 yıl önce Kuran okumak gibi nedenlerle dini aşırılıktan şüphelenilen bireyler keyfi olarak tutuklanıp “yeniden eğitim” kamplarına gönderiliyor.
Çin’in İslam’ı silme girişimi, mimari ve kıyafetlerin ötesine geçerek Uygurların manevi yaşamının ve toplumunun özüne nüfuz etmekte, dinlerini eski halinin içi boş bir yankısına dönüştürmekte ve kültürel ve dini kimlik haklarını temelden baltalamaktadır. Komünist Çin’in insanlığa karşı işlediği suçlarla karşı karşıya olan milyonlarca Uygur için din özgürlüğü, bir halk olarak hayatta kalmalarıyla ilgilidir.
Ramazan, Müslümanların topluluk ve kimlik duygularını derinleştiren hem oruç hem de kardeşlik zamanıdır. Komünist Parti ve onun totaliter devletinin ötesinde bir ahlaki koda ve aşkın otoriteye bağlılık, tam da geçmişte Sovyet liderlerinin Müslümanları ve diğer inanç sahiplerini hedef almasının ve bugün de Pekin’deki liderlerin bunu yapmasının nedenidir. Bunların hiçbiri İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve işkence ve soykırım gibi insanlığa karşı işlenen belirli ağır suçları kapsayan çeşitli uluslararası sözleşme ve protokoller kapsamında haklı gösterilemez. Kişinin inancını meşru bir şekilde ifade etmesi hükümet tarafından verilen bir hak değil, aksine bireylere ve toplumlarına özgü temel bir insan hakkıdır.
Tüm insanların inançlarını özgürce yerine getirebildikleri ve yaşam, evlilik, aile ve ibadetle ilgili kararlardan kendi ruhani geleneklerinin ritüellerini ve şenliklerini kutlamaya kadar kendi derin kişisel dini inançlarına göre yaşayabildikleri gelecek Ramazan aylarını ve diğer dini bayramları zulüm korkusu olmadan dört gözle bekliyoruz.
(*) Ruşen Abbas, Uygur Hareketi kurucusu ve icra direktörüdür.
Eric Patterson Komünizm Kurbanlarını Anma Vakfı’nın başkanı ve CEO’sudur.