Nöbetçi Eczaneler
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün (HRW) adli tıp soruşturmasına göre, Çinli yetkililer etnik azınlık Uygurların telefonlarında, şiddet yanlısı aşırılıkçılığı işaretlemek için kullanılan ve Kuran’a sahip olmanın polis sorgusunu tetikleyecek kadar bulunup bulunmadığını gösteren 50.000 bilinen multimedya dosyasının varlığını izliyor.
“Şiddet içeren ve terörist” içerik listesi, IŞİD gibi militan gruplar tarafından üretilen şiddet içeren ses, video ve görüntüleri içerirken, aynı zamanda Doğu Türkistan’da Uygurların kimliğini veya kendi kaderini tayin hakkını destekleyen grupların materyallerini de içeriyor.
Bu gruplar arasında Doğu Türkistan bağımsızlık hareketi, Dünya Uygur Kongresi ve haber kaynağı Özgür Asya Radyosu da yer alıyor.
Dosyalarda ayrıca Çin’de ağır sansürlenen 1989 Tiananmen Meydanı katliamı hakkında bilgiler de yer alıyor.
Bununla birlikte, incelenmek üzere işaretlenen bazı içerikler, hak grubu tarafından listenin meta veri analizine göre, Suriye’de “Yolda” adlı bir Çin seyahat şovu, Kuran’dan okumalar ve İslami ezgiler de dahil olmak üzere politik olmayan materyaller.
HRW’nin Çin direktör vekili Maya Wang, “Çin hükümeti, Doğu Türkistan’daki Türk Müslümanlara karşı ihlallerini haklı çıkarmak için İslam’ı şiddet içeren aşırılıkçılıkla çirkin ama tehlikeli bir şekilde birleştiriyor” dedi.
“BM İnsan Hakları Konseyi, Çin hükümetinin Doğu Türkistan’daki ihlallerini soruşturarak gecikmiş bir adım atmalıdır.”
HRW tarafından analiz edilen ana liste, 2019 yılında ABD merkezli bir medya kuruluşu olan Intercept’e sızdırılan, ancak şimdiye kadar kamuya açıklanmayan Sincan polis veritabanından 52 GB’lık daha geniş bir belge hazinesinin bir parçası.
Doğu Türkistan’ın başkenti Urumçi’deki Çin polisi, sakinlerin yetkililere cep telefonlarının içeriğini izleme olanağı sağlayan Jingwang Weishi adlı bir uygulamayı indirmelerini istedi. Doğu Türkistan’a gelen ziyaretçilerin Fengcai adlı benzer bir uygulamayı indirmeleri de gerekiyor.
Polis resmi olarak “aşırılıkçı” materyalleri izlerken, HRW, polis veri tabanının analizinin, birçok durumda, Uygur Müslümanların sadece dinlerini uyguladıkları veya dinlerine ilgi gösterdikleri için şiddet yanlısı aşırılıkçılığın destekçileri olarak işaretlendiğini gösterdiğini söyledi.
HRW, 2017 ve 2018 yılları arasında 1 milyondan fazla telefonun 11,2 milyon aramasında polis tarafından işaretlenen 1.000 dosyanın analizinin, sorunlu olarak tanımlanan içeriğin yüzde 57’sinin sıradan dini materyal olduğunu gösterdiğini söyledi.
İnsan Hakları grubuna göre, işaretlenen dosyaların yalnızca yüzde 9’u şiddet içeren içerik içeriyordu ve yüzde 4’ü şiddet çağrısı yapan içerik içeriyordu.
HRW, 2018 yılında Aksu vilayetindeki bir yeniden eğitim tesisinde 2.000 tutuklunun sızdırılmış bir listesinin, yüzde 10’unun “şiddet içeren ve terörist” multimedya indirmek veya indiren biriyle bağlantısı olduğu için gözaltına alındığını gösterdiğini söyledi.
Uygur ve diğer Türk Müslümanları, Çin Komünist Partisi’nin ülkenin çoğunluk Han kültüründen kültürel, dilsel ve dini farklılıkları ortadan kaldırma çabalarının bir parçası olarak yoğun gözetime maruz kalmaktadır.
İnsan hakları grupları, son yıllarda yetkililer tarafından “mesleki eğitim merkezleri” olarak adlandırılan yeniden eğitim kamplarında 1 milyondan fazla kişinin gözaltına alındığını tahmin ediyor.
Pekin, 2014 yılında “Şiddetli Terörizme Karşı Sert Grev Kampanyası” nı başlattıktan sonra, biyometrik veri toplama, polislik uygulamaları ve yüz tanıma teknolojisi yoluyla kitlesel gözetimi dahil etme çabalarını artırdı.
Pekin, Doğu Türkistan’da insan hakları ihlalleri işlediğini reddediyor ve yeniden eğitim merkezlerini, şiddet içeren aşırılıkçılıkla mücadele etmek ve yoksulluğu azaltmak için önemli araçlar olarak iddia ediyor.