Dünya Uygur Kongresi (DUK), etkinliği Uygurlara karşı devam etmekte olan soykırımı gizleyen, sahnelenmiş bir propaganda çalışması olarak kınadı.
Çin devlet medyasına göre Şi, Uygur dansçılar ve ulusal bayrak sallayan çocuklar tarafından özenle düzenlenmiş gösterilerle karşılandı. Pek çok Uygur için bu tür görüntüler, devlet tarafından düzenlenen kutlamalar ile kitlesel hapsetme, zorla çalıştırma, kapsamlı gözetim, aile ayrılıkları ve kültürel kimliğin sistematik olarak yok edilmesi de dahil olmak üzere baskı altındaki yaşamın gerçekliği arasındaki zıtlığı vurgulamaktadır.
Şi konuşması sırasında sözde “istikrar, kalkınma ve etnik birlik” temalarının altını çizdi. DUK, bu sloganların pratikte korkuya, el konulan kaynaklara ve zorla çalıştırmaya dayalı ekonomik sömürüye ve Uygur kültürünü silmeyi amaçlayan zorla evlendirme gibi politikalara dönüştüğünü söyledi.
DUK Başkanı Turguncan Alavdun “Bu bir anma töreni değil, insanlığa karşı işlenen suçları gizleme girişimiydi” dedi.
Gezi, Çin Devlet Konseyi’nin 19 Eylül’de bir Beyaz Kitap yayınladığı döneme denk geldi. Belge, hükümet programlarının Uygurlar arasında “mutluluğu” ve “refahı” arttırdığını iddia ediyor ve hukukun üstünlüğü, refah, kültürel kimlik, etnik birlik ve Parti liderliğini vurgulayan beş bölümlük bir plan ortaya koyuyordu. Ayrıca ekonomik büyüme, turizm ve ortak sivil-asker projeleri de ilerlemenin kanıtı olarak lanse edildi.
Hak grupları Beyaz Kitap’ı, kökleri ağır güvenlikleştirme ve zorla asimilasyona dayanan politikaların yeniden markalaştırılması olarak değerlendirdi. Dil, din ve kültürel özgürlükler üzerindeki kısıtlamaların yanı sıra bağımsız sivil yaşama yer bırakmayan müdahaleci izleme sistemlerine işaret ettiler. Uygur İnsan Hakları Projesi iddiaları “yaygın zulmü gizlemek için tasarlanmış propaganda” olarak nitelendirdi.
DUK, hükümetleri ve uluslararası kurumları Pekin’in söylemini reddetmeye ve Doğu Türkistan’daki ciddi ihlalleri vurgulayan 2022 BM İnsan Hakları Ofisi raporu ve diğer anlaşma organı incelemelerinin bulgularını güçlendirmeye çağırdı. DUK, hesap verebilirliği sağlamak ve Uygurların ve diğer Türk topluluklarının haklarını savunmak için yenilenmiş küresel eylem çağrısında bulundu.