Nöbetçi Eczaneler
Gazete, uluslararası bir araştırma ekibi tarafından yayınlanan ve Filistin Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana işgalci israil saldırıları sonucu Gazze’de hayatını kaybedenlerin sayısının krizin gerçek boyutunu olduğundan az gösterdiğini teyit eden bir rapora dikkat çekti.
Raporda açlık, hastalık ve işgalci israil’in gıda dağıtım merkezlerine açtığı ateşin Gazze’deki savaşı 21. yüzyılın en kanlı savaşlarından biri haline getirdiği belirtildi.
İşgalci israilli sözcüler, gazeteciler ve etkili kişiler Filistin Sağlık Bakanlığı’nın verilerini abartılı bularak reddederken, uluslararası uzmanlar bakanlığın listesinin, içerdiği tüm vahşetle birlikte, sadece güvenilmez değil, aynı zamanda gerçeğe kıyasla çok muhafazakâr da olabileceğini ileri sürüyor.
En kapsamlı çalışma
Bu konuyu ele alan en önemli uluslararası çalışmalar hakkında bilgi veren gazete, şiddetli çatışmalar sırasında ölümler konusunda dünya çapında bir uzman olan Profesör Michael Spagat ve bir grup araştırmacı tarafından bu hafta yayınlanan bir çalışmayı öne çıkararak, bu çalışmanın Gazze’deki ölümler konusunda bugüne kadar yapılmış en kapsamlı çalışma olduğunu belirtti.
Londra Üniversitesi Holloway College’da ekonomist olan Spagat, Irak, Suriye, Kosova ve diğer ülkelerdeki savaşlar üzerine onlarca makale kaleme almıştır.
Sabaghat’ın Filistinli siyaset bilimci Dr. Halil Şikaki’nin yardımıyla Gazze’de yaklaşık 10.000 kişiden oluşan 2.000 aile üzerinde bir araştırma yaptığını ve Ocak 2025’e kadar Gazze’de yaklaşık 75.200 kişinin savaş sırasındaki şiddet nedeniyle öldüğü sonucuna vardığını, bunların büyük çoğunluğunun İsrail mühimmatından kaynaklandığını açıkladı.
Şöyle devam etti: “O dönemde Gazze Şeridi’ndeki Sağlık Bakanlığı savaşın başlangıcından bu yana şehit olanların sayısını 45,660 olarak tahmin ediyordu, bir başka deyişle Sağlık Bakanlığı verileri şehitlerin gerçek sayısını yaklaşık yüzde 40 oranında düşük gösteriyordu.”
Gazete, çalışmanın bir ön versiyon olarak yayınlandığı için hakem denetiminden geçmediğini, ancak sonuçlarının Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu’ndan araştırmacılar tarafından tamamen farklı yöntemlerle yürütülen ve geçtiğimiz Ocak ayında yayınlanan bir çalışmanın sonuçlarına çok benzediğini ve bu grubun da Sağlık Bakanlığı verileri ile gerçek rakamlar arasındaki farkın yaklaşık yüzde 40 olduğunu tahmin ettiğini belirtti.
Dolaylı etkiler
İbrani gazetesi, Spagat ve meslektaşlarının çalışmasının Gazze Şeridi’ndeki aşırı ölümler, başka bir deyişle savaşın dolaylı etkileri sonucunda kaç kişinin öldüğü sorusuna yanıt vermeye çalıştığını bildirdi: Açlık, soğuk, sağlık sisteminin tahrip olması nedeniyle tedavi edilemeyen hastalıklar ve diğer faktörler.
“Gelecekte beklenen aşırı ölüm dalgalarını hesaba katmadan bile, şiddet kurbanları ile hastalık ve açlık nedeniyle ölenlerin birleşimi, anket ve aşırı ölümler dikkate alındığında, Ocak ayından (2025) önce 83.740 kişinin ölmesiyle sonuçlandı” dedi.
“O zamandan bu yana, Gazze’deki Sağlık Bakanlığı’na göre, 10,000’den fazla insan öldürüldü ve buna aşırı ölüm kategorisindekiler dahil değil ve sonuç şu ki savaş henüz 100,000 ölüm sınırını geçmemiş olsa bile, buna çok yakın.”
Gazete, Prof Spagat’ın bu verilerin Gazze Şeridi’ndeki savaşı 21. yüzyılın en kanlı çatışmalarından biri haline getirdiğini söylediğini aktardı.
Spagat, “Suriye, Ukrayna ve Sudan’daki savaş kurbanlarının toplam sayısı her durumda daha yüksek olsa bile, Gazze savaşanların savaşmayanlara oranı ve nüfusun büyüklüğüne oranla ölüm oranı açısından ilk sırada yer alıyor gibi görünüyor” dedi.
Gazete, Filistin Sağlık Bakanlığı’nın verileriyle örtüşen anket verilerine göre, kurbanların yüzde 56’sının ya 18 yaşın altındaki çocuklar ya da kadınlar olduğuna dikkat çekerek, bunun İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana neredeyse tüm diğer çatışmalarla karşılaştırıldığında istisnai bir rakam olduğunu belirtti.
Gazeteye göre, SPAGAT tarafından toplanan ve yayınlanan veriler, Gazze’de şiddete maruz kalan kadın ve çocukların oranının, “örneğin Kosova’daki iç savaşlar (%20), Kuzey Etiyopya (%9), Suriye (%20), Kolombiya (%21), Irak (%17) ve Sudan (%23) dahil olmak üzere, yakın geçmişteki neredeyse tüm çatışmalardaki oranın iki katından fazla olduğunu göstermektedir.”
Araştırmada ortaya çıkan bir diğer uç veri noktası ise kurbanların nüfusa oranı. Spagat, “Sanırım nüfusun yaklaşık yüzde dördü gibi bir ölüm oranına ulaşmış olabiliriz” diyor. “21. yüzyılda bu seviyeye ulaşan başka bir vaka olduğundan emin değilim.
Gazete, Gazze’deki Sağlık Bakanlığı’nın rakamlarını teyit eden resmi bakanlıkların ve araştırma çalışmalarının listelerinin sağladığı veri zenginliğinin aksine, işgalci israilli sözcülerin kayıpların sayısı konusundaki sessizliğinin dikkat çekici olduğuna işaret etti.
“7 Ekim (2023) savaşı, israil ordusunun düşmandan kaynaklanan sivil kayıpların sayısına ilişkin tahminlerde bulunmadığı ilk savaştır. Ordu Sözcülüğü Birimi ve diğer israil sözcüleri tarafından tekrarlanan tek rakam 20,000 Hamas ve diğer örgütlerin öldürüldüğüdür. Bu rakam ne bir isim listesi, ne bir kanıt ne de başka bir kaynak tarafından desteklenmektedir.”
“Sabagat’a göre, israil tarafından konuşlandırılan militanların sayısını saymak için bir girişimde bulunuldu. Ekibi birkaç yüz kişi bulabildi ama bin kişilik bir liste yapmak bile zor.”