Beşar Esed rejiminin düşmesinin ardından İranlı milisler rejimi terk etti ya da kaçtı ve buna IŞİD’in yeniden faaliyete geçtiğine ve bazılarının eski rejimin Suriye çölündeki depolarından ele geçirildiği söylenen yeni silahlarla kendini yeniden inşa ettiğine dair deliller eşlik etti.
Gizli anlaşma
Siyaset bilimi profesörü Dr. Hüseyin Ebu Warda, İran ve IŞİD arasındaki gizli anlaşmaya ilişkin raporlarda, örgütün Suriye sahasına geri dönme planlarının uygulanmasında İran adına hareket etmesine yönelik bir rol oynadığını okudu.
Eram News’e verdiği röportajda Ebu Warda, Suriye’deki yeni durumun öngörüldüğü gibi devam etmeyeceğine işaret eden bir dizi İran açıklamasını hatırlattı.
İran’ın yeni Suriye rejimiyle ilişkilerine dair planlarının delili olarak Ebu Warda, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi’nin 14 Aralık’ta bir gazete makalesinde yazdıklarını hatırlattı.
Makalesinde bir ülkenin bayrağının rengini değiştirerek o toplumun sosyal vizyon ve özlemlerinin değişeceğini hayal etmenin saflık olduğunu söyleyen Arakçi, terörist grupların hareketleri nedeniyle zor bir sınavla karşı karşıya olduğunu söylediği Suriye’ye atıfta bulunarak teröristlerin Suriye’yi kendileri için güvenli bir üs haline getirmesinden korktuğunu ifade ediyordu.
İran diplomasisinin IŞİD ve terörizm konusunu yeni Suriye vizyonunu desteklemek için kilit bir tema olarak kullandığını söyledi.
Makalesinden birkaç gün sonra Pekin ziyareti sırasında aynı uyarı mesajını bir başka gazete makalesinde tekrarlayan Arakçi, Suriye’nin geleceğine “yıkıcı müdahale” olarak nitelendirdiği ve Suriye’nin terörizm için bir sığınağa dönüşmesine karşı uyarıda bulundu.
Ebu Warda, Arakçi’nin İran yönetiminde IŞİD terörü konusunu yeni Suriye manzarasını görmek için bir giriş noktası olarak kullanan tek kişi olmadığını söyledi.
İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney’in Suriye’de “güvensizliğe” karşı duracak “onurlu ve güçlü insanlar” grubunun ortaya çıkmasını beklediğini söylediğini aktardı.
Ebu Warda, İran’ın Suriye sahnesinin bu yönüyle ilgili sık sık konuşmasının, Tahran ile IŞİD arasındaki ilişkiyi çeşitli çevreler için bir endişe kaynağı haline getirdiğini söyledi.
Eski bir ilişki
Dini hareketler konusunda uzman olan Yasin el-Duveyş, İran’ın terör örgütleriyle ilişkisi konusunun yeni olmadığını ve basında çıkan haberlerle sınırlı kalmadığını söyledi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın birkaç gün önce bu durumdan şikayet ettiğini ve ülkesinin doğu komşusu İran’dan terörizmin bazı sembolleriyle görüşmeyi ve onları desteklemeyi bırakmasını beklediğini söylediğini belirtti.
Değerlendirmesine göre Tahran’ın Suriye’ye dönme kararlılığında kullanabileceği şey, Şam’daki yeni rejimi uluslararası meşruiyet, tanınma ve yardım elde etmek için geçiş aşamasının geçilmesini sağlamak üzere Tahran’ı kullanmaya zorlayan Suriye içindeki taraflarca yönetilen yıpratma koşullarının üretilmesidir.
Al-Duveyş, İran’ın IŞİD’den talep edebileceği seçenekler arasında, İran’ın Suriye’ye dönüşünü zorlayacak şekilde, El Hol kampını dağıtmayı amaçlayan silahlı şiddet eylemlerinde bulunmak ve çok sayıda profesyonel teröristi barındıran hapishaneleri basmak gibi seçenekleri de dışlamıyor.