Nöbetçi Eczaneler
Törene Abdülcelil Turan’ın dostlarından Dolkun İsa, Dr. Rişat Abbas, Abdulhakim İdris, Ruşen Abbas, Ali Ekber Hacim, Ömer Kanat ve Tuygun Abdulveli ve Abdulrahman Muhammed dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanından Uygur aktivistler ev sahipliği yaptı. Konferansa Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Avustralya, Almanya, Türkiye ve diğer ülkeler de dahil olmak üzere bir düzineden fazla ülkeden örgüt başkanları, aktivistler, yazarlar ve araştırmacılar da dahil olmak üzere 300’den fazla kişi katıldı.
Toplantı, Kur’an-ı Kerim tilaveti ve Abdülcelil Turan’ın hayatını anlatan bir belgesel gösterimi ile başladı.
Dünya Uygur Kurultayı’nın (DUK) eski başkanı Dolkun İsa’nın Türkiye’ye girişi yasak olduğu için toplantıya video mesaj gönderdi. Dolkun İsa video mesajında Abdülcelil Turan ile 1994 yılında Türkiye’de tanıştıklarından bu yana yaşadıkları mücadeleleri ve bu süreçte karşılaştıkları zorlukları birlikte aştıklarını söyledi. Onun bu sözleri toplantı katılımcılarının özel dikkatini çekti: “Abdülcelil Turan Efendi, milli yayıncılığımızın yurt dışında korunmasında önemli ve anahtar bir rol oynamış bir dostumuzdur. O, hem dini hem de milli değer yargılarımızı taşıyan bir temele dayanarak bu hizmeti sürdürmüştür. O ayrıca vatan içinde kısıtlanmış, vatanımızdaki halkımızın okuma imkanı bulamadığı ‘Uygurlar’, ‘Hunların Kısa Tarihi’, ‘Doğu Türkistan Tarihi’ gibi değerli eserleri yeniden yayımlayarak milli yayıncılığımızı ve milli tarihimiz korumada anahtar bir rol oynamıştır.”
Dolkun İsa, sözlerinin sonunda bu ödüllendirme faaliyetinin, milletin değer yargılarını korumak için hizmet eden devrimcileri, yazar-şairleri, kamu erkanlarını ve fedakar kişileri öldükten sonra değil, hayatları boyunca değerlendirme ve takdir etme geleneğinin devam etmesi için bir başlangıç olmasını arzuladığını ifade etti.
DUK Başkanı Turguncan Aladdin de toplantıya bir video tebrik mesajı gönderdi. Tebrik videosunda, “Ulusal hareketimiz için ve ulusal değerlerimizi korumak için olağanüstü fedakarlıklar yapan Abdülcelil Turan gibi katkıcılarımızı el üstünde tutmalı ve onurlandırmalı ve bu güzel hatırayı yaşatmaya devam etmeliyiz” dedi. “Çünkü bu tür bir takdir, diğer kardeşlerimize de ilham verecek ve Abdülcelil Turan’a benzer birçok katkıcının ortaya çıkmasına vesile olacaktır.” dedi.
Uygur Akademisi başkanı ve farmasötik araştırma bilimcisi Dr. Rişat Abbas, toplantıya bizzat katılamadığı için videolu bir tebrik mesajı gönderdi. Abbas dedi ki: “Kardeşimiz Abdülcelil Turan, sürgün hayatı boyunca 30 yılı aşkın bir süre boyunca vatan içinde ve dışında Uygurlar hakkında birçok kitap topladı ve yurtdışında yazılan Uygurlar hakkında kitaplar yayınlamak için İstanbul’da Taklimakan Uygur Matbaası’nı kurdu. Bilindiği üzere Çin hükümeti, 2017 yılından bu yana vatanımızda asimilasyon ve soykırım politikası izlemekte, Uygur dilini eğitimden mahrum bırakmakta ve Uygur dilinde üretilen birçok değerli eseri toplayıp imha etmektedir. Uygur soykırımının devam ettiği böylesine kritik bir dönemde, kardeşimiz Sayın Abdülcelil Turan’ın Uygur yayıncılık sektöründe oynadığı sürekli ve aktif rol, dava sürecimizde çok önemlidir.”
Uygur Araştırmaları Merkezi Direktörü Abdulhakim İdris toplantıda özel bir konuşma yaptı. Abdulhakim İdris, Abdülcelil Turan’ı çocukluğundan beri tanıdığını ve 1986’da Mısır’a okumak için gittiğinde onu daha yakından tanıma fırsatı bulduğunu söyledi. Konuşmasında, Abdülcelil Turan’ın yurt dışına çıktığı günden bu yana kitap toplama, kitap ve dergi çıkarma üzerine çalışmalar yaptığını, bu nedenle sadece Türkiye’de değil, birçok Batı ülkesinde de tanındığını vurguladı. İdris, Abdulcelil Turan’ın kitap yayınlama konusundaki ısrarı özellikle takdire şayan olduğunu vurguladı.
Abdulkahim İdris, Abdülcelil Turan’ın milli ve dini bilgileri birleştirerek, her iki alanı da birbirinden ayırmadan önemli gördüğü, ayrıca onun Uygur halkına miras bırakmak için yaptığı hizmetlerin gerçekten de teşekkür edilmeye değer olduğu ifade etti. Sözüne son verirken Abdülcelil Turan’ı her zaman desteklediğini ve yanında bulunan eşi Cemilegül ile tüm ailesine yüksek saygı duyduğunu dile getirdi.
Uygur Hareketi Başkanı Ruşen Abbas da toplantıda bir konuşma yaptı. Abbas, Abdücelil Turan’ın ilmî hizmetine değer vererek, onun Çin hükümeti tarafından yok edilen ve kısıtlanan yüzlerce nadir eseri yeniden neşretme ve toplama yolundaki cesaretine takdir etti. Bu nedenle Uygur dili, edebiyatı, tarihi, kültürü ve örf-adetleri alanına dair eserler, ayrıca Uygur milli kimliğinin manevi zenginlikleri yok olmaktan korunmuş oldu. Abbas, bu durumları dile getirerek “Sayın Abdücelil Turan bu noktadan bakıldığında milli kültürümüzün bir mükemmel bir savunucusudur” dedi.
Doğu Türkistan Alimler Birliği’nin başkanı Doktor Alimcan Bogda, Doğu Türkistan Alimler Birliği başkan yardımcısı Abdussalâm Alim, Siraciddin Aziz gibi isimler de toplantıda ayrı ayrı söz alarak Abdücelil Turan’ı takdir etti ve onun yayıncılık alanındaki ilmî hizmetine yüksek değer verdi.
Kapanışta Taklamakan Uygur Basın Başkanı Abdulcelil Turan bir konuşma yaptı. Konuşmasında, iyi zamanlarda da zor zamanlarda da olsa kitap basmayı bırakmadığını, halkına ve dinine hizmet etmek için elinden gelen her şeyi yaptığını ifade etti. Ayrıca yıllar boyunca kendisini destekleyen tüm arkadaşlarına, takım arkadaşlarına, hocalarına ve ailesine minnettar olduğunu söyledi.