Veriler, Doğu Türkistan’dan hiçbir Uygur’un hacca gitmediğini gösteriyor

Suudi Arabistanlı yetkililere göre bu yıl 14-19 Haziran tarihleri arasında gerçekleşen Hac ziyaretine 1,6 milyonu yabancı olmak üzere toplam 1,8 milyondan fazla kişi katıldı.

Çin’deki Müslümanların, İslam’ın Beş Şartı’ndan biri olan ve tüm Müslümanların sağlık durumları elverdiği takdirde hayatlarında bir kez yapmaları gereken hac ziyaretini gerçekleştirebilmeleri için hükümetten izin almaları gerekiyor. 

Çin İslam Birliği’nin internet sitesine göre Haziran ayı başı itibariyle 769’u Çin’in Gansu eyaletinden ve 284’ü Yunnan eyaletinden olmak üzere 1.053 hacı adayı Hacca gitmek üzere kayıt yaptırdı. Doğu Türkistan’dan hiçbir Uygur ya da diğer Müslümanlar sayıma dahil edilmedi.

Geçen yıl Ningxia eyaletinden ve Çin’in diğer yerlerinden 386 hacı adayı katılırken, Doğu Türkistan’dan yine hiç kimse katılmadı. 

Dernek tarafından Doğu Türkistan’dan en son 2016 yılında bir hacı adayı bildirilmişti.

Türkiye’den bu yıl Hacca giden ve Uluslararası Doğu Türkistan STK’lar Birliği yönetim kurulu üyesi olan Uygur Türkü Abdusalam Teklimakan, Çin heyeti arasında Doğu Türkistan’dan hiç Uygur görmediğini, ancak bazı etnik Hui Müslümanlarının Çin bayrakları taşıdığını gördüğünü söyledi.

Hac ziyaretini denetleyen Suudi Arabistan Hac ve Umre Bakanlığı’nın dünyanın her ülkesinden bir milyon kişi başına yaklaşık 1.000 hacı adayına izin verdiğini söyledi. Doğu Türkistan’daki tahmini 11 milyon Uygur nüfusu göz önünde bulundurulduğunda, en az 11.000 Uygur’un hacca gitmesine izin verilmesi gerekiyor.

Aktivistler ve uzmanlar, Uygurların katılımının görünürde olmamasının Çinli yetkililerin Doğu Türkistan’dan hiçbir Müslümanın hacca gitmesine izin vermediğini gösterdiğini ve Pekin’in Uygur kültürü ve dini uygulamaları üzerindeki daha geniş çaplı baskısını yansıttığını söylüyor.

Çin, 2017’den bu yana, dini aşırılık ve terörizmi bastırmak adına camilerde dua etmek, Kuran okumak ve kutsal Ramazan ayında oruç tutmak da dahil olmak üzere Uygurlar arasındaki dini uygulamaların çoğunu ciddi şekilde kısıtladı.

Uzmanlar, bu yılki Hac sezonunun başlamasından hemen önce Çin hükümetinin Müslüman dünyasına yönelik propaganda kampanyasını hızlandırdığını söyledi.

Haziran ayının başında Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai kentindeki Çin Başkonsolosluğu ve Xinjiang Denizaşırı Dostluk Derneği Dubai’de ortaklaşa “Xinjiang İyi Bir Yerdir” adlı bir müzik gecesi düzenledi.

Çin, Kuveyt, Türkiye, Mısır ve Müslümanların çoğunlukta olduğu diğer ülkelerde de benzer etkinlikler düzenleyerek Doğu Türkistan’daki kültürel ve dini inanç özgürlüğüne saygı duyduklarını vurguladı.

Etkinliklerde Uygur dansçılar ve şarkıcılar yer alsa da, Mekke’ye giden Çin heyetinde hiçbir Uygur yer almadı.