Shaoguan Katliamını Unutmayalım

Bugün, 26 Haziran, Uyghur modern tarihinde asla unutulmayacak bir yara olarak kalan, Ürümqi katliamının fitilini ateşleyen korkunç ve acı bir hatıra olan Shaoguan Katliamı’nın yaşandığı gün.

2009 yılının 26 Haziran’ında, Guangdong’un Shaoguan şehrindeki bir oyuncak fabrikasında çalışan yaklaşık 800 Uygur işçi, gece uykularında iken, fabrikadaki on binden fazla Çinli işçinin elinde balta, bıçak ve demir sopalarla silahlanarak masum Uygur işçilere vahşice saldırdığı, onları fareleri kovalayıp “vur-vur” yapar gibi kovalayıp dövdüğü ve acımasızca öldürdüğü bir katliam yaşandı. O gece yayılan görüntülü ve videolu fabrika sahasının kana bulandığı manzaralar, medya organlarının dikkatini çekerek dünyayı şoke etti. Özgür Asya Radyosu’nun muhabirleri, Shaoguan’daki katliamdan kaçarak gizlenmiş ve hayatta kalmayı başarmış Uygurlarla yaptıkları röportajlarda, onların tanık oldukları o korkunç anları dünyaya ifşa ettiler. Onlar, gece yatakhanelerine baskın düzenleyen Çinlilerin, Uygur gençlerini demir çubuklar ve sopalarla kovalayıp öldürdüğünü, hatta Uygur kız ve kadın işçilere bile acımadıklarını anlattılar. Özellikle dikkat çeken nokta, bu saldırı sabah saat 4’e kadar korkunç bir şekilde devam etmesine rağmen, o ana kadar hiçbir polisin gelmediği ya da kimsenin bu vahşeti durdurmaya çalışmadığıydı. Bu nedenle ölen ve yaralanan Uygurların sayısı son derece yüksekti. Bundan anlaşılacağı üzere, Çin hükümetinin halkını kasıtlı olarak kışkırtarak bu katliama örtülü bir şekilde liderlik ettiği açıkça görülüyor.

O dönemde bu kanlı olayın görüntüleri sosyal medyada geniş çapta yayıldı. Bunun bir nedeni, o sırada fabrikanın yatakhane binalarından bu kanlı manzarayı izleyen Çinlilerin, Uygurlara yapılan bu saldırının görüntülerini bir zafer kutlar gibi internet sitelerinde yaygın bir şekilde paylaşmasıydı. Hatta bazı videolarda, bu kanlı şiddeti izleyip kaydeden Çinlilerin, Uygurlara saldıran diğer Çinlilere bağırarak “Orada bir Uygur var, şurada biri saklandı!” dediği sesler bile duyuluyordu. İşte bu tür videoların Çin’deki platformlarda geniş çapta yayılması, bu kanlı saldırının boyutlarını ve vahşetini tam anlamıyla ortaya koydu. Bu açıkça ırkçı bir saldırının görüntüleri olan manzaralar, Uygur toplumunu derinden öfkelendirdi.

Ancak Uygurları daha da öfkelendiren şey, bu katliamın üzerinden bir hafta geçmesine rağmen Çin hükümetinin bu vahşi saldırıya katılan tek bir kişiyi bile cezai sorumluluğa çekmemesi ve hatta olayı, bir Çinli işçinin “fabrikadaki Uygur işçiler bir Çinli kıza tecavüz etti” şeklinde yalan bir söylenti yayması nedeniyle çıkan bir “kavga” olarak çarpıtmaya çalışmasıydı. Üstelik, o dönemde olayda öldürülen Uygurların sayısı hakkında da çelişkili bilgiler verildi. Bazı tanıklar olayda en az 40-50 Uygur’un öldüğünü belirtirken, Çin’deki Sina, Tencent ve Baidu gibi platformlar 12 Uygur’un öldüğünü duyurdu. Çin hükümeti ise resmi açıklamasında, olayda Kaşgar’ın Tokuzyaka ilçesinden gelen Haşimjan Emet ve Sadıkjan Gazi adlı iki Uygur işçinin öldüğünü, yaklaşık 80 Uygur işçinin ise hafif yaralandığını bildirdi.

İşte bu şekilde, Çin makamlarının olay hakkında şeffaf olmaması ve tek bir Çinliyi bile cezai sorumluluğa çekmemesi, Uygurları büyük bir öfkeye sevk etti ve büyük bir kamuoyu tepkisi oluşturdu. Sonuç olarak, Uygur internet sitelerinde yayınlanan çağrılar üzerine, 5 Temmuz günü binlerce üniversite öğrencisi adalet talebiyle barışçıl bir şekilde Ürümqi sokaklarına çıktı ve sözde Sincan Uygur Özerk Bölgesi Halk Hükümeti’nin önüne giderek hükümetten bu adaletsizliğe yanıt vermesini talep etti. Ne yazık ki, Çin hükümeti bu barışçıl gösteriyi kanlı bir şekilde bastırarak Ürümqi Katliamı’nın ortaya çıkmasına neden oldu. Diasporadaki Uygurlar, modern Uygur tarihinde bu korkunç günü asla unutmayacak. Ve bu korkunç günde, dünyanın dört bir yanında Çin hükümetinin adaletsizliğine karşı gösteriler düzenleyerek bu günü anıyorlar.

26-06-2025