Nöbetçi Eczaneler
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığının (SSB) koordinasyonunda Türk Havacılık ve Uzay Sanayiinin (TUSAŞ) ana entegratörlüğünü üstlendiği Milli Muharip Uçak Projesi’nde kritik aşamalar birer birer tamamlanıyor.
Milli Muharip Uçak (MMU) beklenenden önce tamamlandı. İlk uçuşunu 2025 yılında yapması planlanan MMU için tarih öne çekildi.
Türk Havacılık Uzay Sanayii Genel Müdürü Temel Kotil, CNN Türk’e yaptığı açıklamalarda şunları kaydetti;
Dünya, Türk savunma sistemlerini, hava araçlarını yakından takip ediyor. Bir gün Kızılelma konuşuluyor, bir gün Aksungur. Türklerin yapmış olduğu SİHA’lar, hava araçları dünyanın yakın markajında. Türkiye, savunma sanayiinde çok önemli bir noktada.
İlk uçuş için tarih güncellendi
Gerçekten işlerimiz çok güzel gitti. Biz uçuşu normalde ekim 2025’te planlanmıştık. Bu uçuşu şimdi geri çektik. Bu yılın sonunda uçacak. Yapıldı zaten, uçacak. Bütün sistemlerini install ediyoruz. Uçuş kontrol sistemi olsun, motor takmıştık, hidrolik sistemleri kontrol ediliyor. Hiçbir kaçak yok. İlk yapıyoruz, tam tutturuyoruz. Neden? Çünkü TUSAŞ yıllardan beri herkesle çalışarak geldi.
MMU’nun imalatında şunu gördük; Teknisyen arkadaşlar harika yapıyorlar. Bilirsiniz ki havacılıkla ilgili yaptığınız bir işte kesin olarak çok doğru yapmanız gerekiyor.
Yıllar boyu biz kaportacılık yaptık. Ama bu uçak kaportacılığı. Öyle basit bir iş değil. İşe MMU’nun bu kadar hızlanması sonra da böyle ‘sürpriz, bitti’ dememimizin sebebi teknisyen arkadaşlarımızın bize sürpriz yapmasından kaynaklanıyor.
Tabi ki bu 2010’da başlayan bir proje. Önce konsept olarak başladı. 2016’da TUSAŞ bunu SSB ile imzaladı. Resmi anlaşma yani o zaman. Daha sonra fiili çalışma da 2017’de imzalanan dökümanla başladı. Yani 5 yıl önce başladı bu. 5 yılda buraya geldi. 5 yıl boyunca mühendis arkadaşlar sabah-akşam çalıştılar. Rüzgar tünellerine gittik, analizler yaptık. Çekme deneyleri yaptık. Malzeme testleri yaptık. Ama son 1 yılın bu kadar başarılı geçeceğini ben de bilmiyordum. Tebrik ediyorum.
“Önümüzdeki günlerde motoru çalıştıracağız”
Motoru takıyorsunuz, şimdi yakıt tanklarını kontrol ediyoruz. Ondan sonra hidrolikler kontrol ediliyor. Önümüzdeki günlerde depolarına yakıt alacağız. Ondan sonra motoru çalıştıracağız. Üzerinde tekrar tekrar çalıştığımız zaman aslında işleri çok güzel yaptığımızı gördük.
“F-35 arkada kaldı”
Milli Muharip 5. nesil bir savaş uçağı. Bu kelime birazcık herkesin ağzına yapıştı gibi. 5. nesil demek; radarlar bunu göremiyor. Tabi bugünkü radarlar göremiyor. Yarın radar teknolojisi gelişir, görmeye başlar. Ama bizde elimiz boş durmaz ki. Bunun üzerine geliştirmeler sağlayarak tekrar görmemesini sağlarız.
Bu uçaklar yüzlerce kilometre öteden tam mesafeyi söyleyemiyorum, hava hedeflerine ve yer hedeflerine kitlenerek onları imha edebiliyor. Yani onların yanına gitmesine gerek yok. Hani bu ‘it dalaşı’ diyoruz ya ‘dog fighting’ Ege üzerinde Yunan uçağıyla şanlı Türk uçağı ‘it dalaşı’ yaptı diyoruz ya bu nesil onu yapmıyor. Çünkü çok güçlü bir radar var. ASELSAN yapıyor bunu. Allah razı olsun onlardan. Çok uzaktan hava ve yer hedeflerini, neresi hedef gösterildiyse fark ediyor, füzelerini oraya kilitliyor. O hedefin üzerine radyo dalgaları gönderiyor ve füzenin onu görmesini sağlıyor, oradan işini bitiriyor. 2 tane F-16 motoru var onda şu anda. Bu 2 tane F-16 demek oluyor. 5 tonu, 6 tonu çok rahat hedefine bırakır. F-35 arkada kaldı.
MMU’da sıradaki aşamalar
Tamamen dünya standartlarında üretimin ön planda tutulduğu Milli Muharip Uçak Projesi’nin ilk prototipinde yaklaşık 6 bin 500 yapısal parça ve 30 alt sistemin yer alması hedefleniyor. Projenin fazlar halinde geliştirilmesi ve daha sonraki prototip ve seri üretim aşamalarında alt sistemlerin artırılması öngörülüyor.
Bir sonraki aşamada kullanılacak olan Yıldırım Test Tesisi’nin kurulum faaliyetlerinin büyük oranda tamamlandığı projede, Demir Kuş (Iron Bird) ve sistem entegrasyon laboratuvarlarının kurulum faaliyetleri de başladı.
2023-2029 döneminde Milli Muharip Uçak Projesi’nde yeni aşamaların (detay tasarım ve kalifikasyon fazı) başlatılması planlanıyor. Bu süreçte ilk uçuşun gerçekleştirilmesi, geliştirme test uçakları ve tam boy yapısal test uçaklarının üretilmesi hedefleniyor.
Kaynak: Dünya Bülteni