Hocalı’da bulunan toplu mezarda 8 ceset daha bulundu

21 Şubat’ta Hocalı’nın merkezinde yapılan kazılarda biri çocuk dört kişinin kalıntıları bulundu. Azerbaycan Başsavcılığı’nın bildirdiğine göre, bu cesetler muhtemelen birinci Karabağ savaşında esir düşenlere ait. 29 Şubat ve 1 Mart tarihlerinde altı kişinin daha kalıntıları bulunmuş, böylece bulunan toplam kalıntı sayısı 10’a, 2 Mart’ta ise 13’e yükselmiştir.

1991-1994 yıllarında Karabağ’da ayrılıkçı Ermeniler ile Azerbaycan arasında geniş çaplı bir savaş yaşanmıştı. Uluslararası Kızıl Haç Komitesi’nin Bakü ofisinin Ağustos 2023’te bildirdiğine göre, ilk Karabağ savaşından bu yana 3.800 kişi kayıp. Ağustos 2023 sonu itibariyle toplu mezarlarda 500 insan kalıntısı bulunmuş ve 15 kişinin kimliği tespit edilmiştir.

Azerbaycan Başsavcılığı ve Devlet Savaş Esirleri, Rehineler ve Kayıp Kişiler Komisyonu tarafından yapılan ortak basın açıklamasına göre, Hocalı kasabasındaki inşaat ve yeniden yapılanma çalışmaları kapsamında yapılan kazılarda bir toplu mezarda bulunan insan kalıntılarının sayısı, dördü muhtemelen çocuk olmak üzere 18’e ulaştı.

Basın açıklamasında, “Çeşitli işkence, fiziksel şiddet ve kötü muameleye maruz kaldılar ve dini törenlere uygun olarak bireysel olarak gömülmediler” denildi.

Başsavcılık, Sağlık Bakanlığı Adli Tıp Uzmanlığı ve Patolojik Anatomi Derneği, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi, Savaş Esirleri, Rehineler ve Kayıp Kişiler Devlet Komisyonu ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi Azerbaycan Ofisi çalışanlarıyla birlikte, kemik parçalarından kurbanların kimliğini tespit etmek için olay yerini ve ilgili diğer koşulları incelemekte ve uzman incelemesi ve laboratuvar araştırması yapmaktadır.

Adli genetik incelemenin bu aşamasında sekiz kişi tespit edilmiştir. Bunların arasında Hocalı ilçesi sakinleri: Aliyev Agali Naib oğlu, 01.06.1933, Aliyeva Surayya Behbud kızı, 01.06.1933, Mahmudov Akif Seydulla oğlu, 01.06.1962, Selimov Hazar Sayavuş oğlu, 01.09.1974, Selimova Tamilla Agamirze kızı, 01.06.1935, ayrıca Hankendi kasabası sakinleri: Javadov Ali Musul oğlu, 15.06.1954, İsmailov İsmail Bahman oğlu, 01.08.1955, Magerramova Basira Veli kızı, 01.06.1954.

Soruşturma materyallerine göre, tüm bu kişiler 26 Şubat 1992 tarihinde Hocalı’da kaybolmuştur.

25 Şubat 1992 akşamı Ermeni kuvvetleri saldırıya başladı. İddialara göre saldırı için Rus ordusunun o zaman Hankendi’de bulunan 366. Motorize alayının yardımını aldılar. Ermeni kuvvetlerinin, Rusların teknik imkanlarını kullanarak kenti top ve tank ateşine tuttu; hatta saldırıda Rus askerlerinin bizzat yer aldığı bile kayıtlara geçti.

26 Şubat sabahına kadar süren katliam, 613 kişinin canına maloldu. Üstelik çoğunda ağır işkence izleri vardı. Öldürülenlerden 63’ü çocuk, 106’sı kadın, 70’i yaşlıydı. 487 kişi ağır yaralı olarak kurtulmuştu. 1275 kişi ise, Ermeni güçlerin elinde esirdi. Esir alınan 68’i kadın, 26’sı çocuk 150 kişiden hiç haber alınamadı.

Toplanan materyaller, Başsavcılık Soruşturma Dairesi tarafından soruşturulmakta olan ceza davasına eklenmiştir. Basın açıklamasının sonunda, sonuçlarla ilgili ek bilgilerin kamuoyuna sunulacağı belirtildi.

Uluslararası Kızıl Haç Komitesi’nin arama çalışmalarına yardımcı olmak üzere kayıp kişilerin yakınlarına ait biyomateryallerden oluşan bir veri tabanı oluşturdu, böylece gelecekte bulunan kalıntıların DNA eşleşmeleri ile tanımlanması mümkün olabilecektir. ICRC Bakü ofisi halkla ilişkiler bölümü başkanı İlaha Hüseynova Ekim 2022’de yaptığı açıklamada, Bakü ve Barda ofislerinin yaklaşık 10.000 kişinin (her kayıp kişi için üç ila dört kişi) biyomateryalleri hakkında bilgi topladığını söyledi.