Nöbetçi Eczaneler
Raportör Alena Douhan geçen hafta Pekin’de düzenlediği basın toplantısında, “Tek taraflı yaptırımların ülke dışında uygulanmasının hukuka aykırı olduğunu yinelemek istiyorum ve devletleri, özellikle de yaptırım uygulayan devletleri, olumsuz insani etkileri hafifletmek veya tamamen ortadan kaldırmak için kendi yetki alanlarındaki işletmelerin ve diğer kuruluşların aşırı uyumunu etkin bir şekilde ele almaya çağırıyorum” dedi.
Gezisinden elde ettiği bulguları detaylandırdığı bir raporda, Kongre’nin Uygurların zorla çalıştırılmasıyla üretilen malların ABD’ye girişini yasaklamak için kabul ettiği ithalat kısıtlamalarına ek olarak ABD’nin yaptırım tedbirlerini de saydı. Douhan, BM Güvenlik Konseyi onayı olmadan uygulanan her türlü yaptırım tedbirinin uluslararası hukuka göre yasadışı olduğunu yazdı. Ayrıca, ihracat kontrol kara listeleri ve Çin ordusuyla bağlantılı araştırma enstitülerinin belirlenmesi de dahil olmak üzere, ABD’nin diğer ulusal güvenlik araçlarının kapsamlı bir listesinin yasallığını sorguladı.
Belarus Devlet Üniversitesi’nde profesör olan Douhan, BM’nin tek taraflı zorlayıcı tedbirler konusundaki özel raportörüdür. Bu pozisyon, insan hakları ihlalleri ve diğer yanlış davranışları nedeniyle diktatörlüklere uygulanan Batı yaptırımlarına son verilmesi için baskı yapmak amacıyla BM İnsan Hakları Konseyi aracılığıyla İran liderliğindeki bir ülkeler bloğu tarafından oluşturuldu.
Washington’da, Douhan’ın pozisyonunun, ihlallerini cezalandırmak için tasarlanan tüm yabancı yaptırımların kaldırılmasını isteyen yabancı diktatörlüklerin temelde gayrimeşru bir aracı olduğu konusunda iki partili bir anlaşma var. Dışişleri Bakanlığı, ABD’li diplomatların İnsan Hakları Konseyi’nde her gündeme geldiğinde görevin yenilenmesine karşı oy kullandıklarını söyledi.
Douhan’ın yarı zamanlı bir görev olan özel raportörlük süresi boyunca Çin ve Rusya onun ofisi için özel fonlar ayırdı. Raportör pozisyonunda görev yapan kişiler BM’nin resmi görüşünü ifade etmiyorlar ve açıklamaları kurumun otoritesinden yararlansa da çok az miktarda fon alıyorlar.
BM’nin insan hakları ofisi tarafından yayınlanan yıllık rapora göre, Douhan’ın ofisi geçen yıl Çin’den 200.000 dolar fon aldı.
Çin’e yaptığı gezi sırasında Pekin’de Çinli yetkililerle görüştü ve Shenzhen, Changji ve Doğu Türkistan’a uğradı.
Douhan’ın yorumları, Pekin’in ABD yaptırımlarıyla ilgili şikayetlerini desteklemenin yanı sıra, Çin hükümetinin Doğu Türkistan’daki etnik azınlıklara karşı yaygın suiistimaller gerçekleştirdiği yönündeki inkarlarına da kılıf sağlıyor.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri, Çin Komünist Partisi’nin Uygurlara ve diğer azınlıklara yönelik politikalarının insanlığa karşı işlenmiş suçlar olabileceğine dair endişelerini dile getirirken, Douhan, Çin Komünist Partisi’nin ABD’nin insan hakları yaptırımlarına karşı duruşunu destekleyerek ihlallere sadece geçerken değindi.
ÇKP’nin İngilizce yayın yapan propaganda kuruluşu Global Times’a verdiği röportajda Douhan, Pekin’in Doğu Türkistan’daki azınlıkların Batı yaptırımlarından zarar gördüğü çünkü bu yaptırımların Çin’in onları yoksulluktan kurtarma programlarını sekteye uğrattığı yönündeki söylemini tekrarladı.
Pekin yıllardır zorla kısırlaştırma, zorla çalıştırma, keyfi gözaltı ve işkence kampanyasını meşru bir yoksulluk azaltma çabası olarak tanımladı. Şimdi, BM’ye bağlı en az bir kişi de bu propaganda çizgisini zorluyor.