Dünya UygurKongresi, sosyal medyada yaptığı açıklamada; “Dün, Türkiye’deki @UyghurCongress temsilcileri Türk parlamentosunda #Uyghur haklarını savunuyordu,” dedi.
Ayrıca Dünya Uygur Kongresi, Urumçi’deki 1988 Uygur Öğrenci protestosunun 35. yıldönümü vesilesiyle bir basın açıklaması yaptı.
DUK, basın açıklamasında; 1988 Urumçi Uygur öğrenci protestosunun 35. yıldönümünü andı ve protestocuların cesaretini vurguladı.
DUK’un basın açıklamasında şunları söyledi:
Urumçi protestosu, 1989’daki Tiananmen Protestosu’ndan önce gerçekleşti ve Çin hükümetinin Uygurlara karşı ayrımcılık politikalarına karşı hoşnutsuzluğun en önemli büyük ölçekli kamusal ifadelerinden biri haline geldi.
Daha 1985’te öğrenciler, Uygur öğrencileri dezavantajlı hale getiren ayrımcı eğitim politikalarını, doğum kontrol politikalarını ve Lop Nur bölgesindeki nükleer testlerin yerel halkın sağlığı üzerindeki yıkıcı etkilerini ve hükümette gerçek temsil eksikliğini ve Uygurlar için istihdam fırsatlarını kınamak için kitlesel bir protesto başlattılar.
”Üniversitede, Uygur olmanın sınırlarını çabucak öğrendim. Devletin uyguladığı politikalar açıkça bize karşı ayrımcıydı. Bu yüzden 1988’deki demokrasi yanlısı protestoya giden bir öğrenci lideri oldum” diyen DUK Başkanı Dolkun İsa, “O zamanlar, bu tür hareketleri örgütlemek için hala bir miktar özgürlük vardı. Bugün herkes kilitlenmiş durumda“
1980’lerin Uygur öğrenci protesto hareketi, daha önce Bilimsel ve Kültürel Derneği’ni kurmuş olan mevcut WUC Başkanı Dolkun İsa tarafından yönetildi. Amacı, ülke genelindeki Uygur öğrencileri Anayasa’ya göre kendi hakları konusunda eğitmekti. 15 Haziran 1988’de Uygur öğrencileri temsil eden İsa ve Erkin Tursun, Çin hükümetinin üst düzey yetkilileriyle bu ayrımcı politikalar hakkında beş saatlik yoğun bir tartışma gerçekleştirdiler. Bir uzlaşma bulamadıktan sonra, iki öğrenci lideri geri döndü ve binlerce öğrenciyi Urumçi sokaklarında seferber etti.
1988 protestolarının ardından, İsa üniversiteden atıldı ve 1994’te ülkeden kaçmak zorunda kaldı, daha sonra Uygur insan hakları hakkında konuşmaya devam ettiği Almanya’ya sığınma talebinde bulundu.
Aynı şekilde İsa, Erkin Tursun da 1988 protesto hareketi sırasında öne çıkan bir diğer isimdi. Daha sonra yaklaşık 30 yıl boyunca Ili İstasyonu için çalışan saygın bir TV yapımcısı ve gazeteci oldu. Pekin makamlarına göre, 21 Nisan 2021’de “etnik nefreti teşvik etmek, ayrımcılık yapmak ve suçları örtbas etmek” suçundan 20 yıl hapis cezasına çarptırıldığı doğrulandı.
Bir başka önde gelen Uygur aktivist ve İsa’nın sınıf arkadaşı Waris Ababekri, Sincan Üniversitesi’ndeki Öğrenci Kültür Bilimcileri Birliği’nin kurucularındandı. Ababekri, Haziran 1988’deki öğrenci protestosunu örgütledi ve sonuçta kovulmasına da yol açtı.
Ababekri’nin Ocak 2019’un başında bir kampa gönderildiği ve Kasım ayı ortasında serbest bırakıldığı bildirildi. Serbest bırakıldıktan bir hafta sonra, 24 Kasım 2019’da vefat etti.
Doğu Türkistan’daki öğrenci demokrasisi protestoları nihayetinde Çin hükümeti tarafından bastırılmış olsa da, bu gösteriler Uygur insan hakları hareketinin geleceği için tohumlardı.
Uygur halkı için bu önemli anma gününde, uluslararası toplumdan insan hakları, özgürlük ve demokrasi çağrılarında Uygur halkının yanında olmalarını istiyoruz. DUK, resmi açıklamaya göre, soykırımı sona erdirmek için koordineli, acil ve somut eyleme duyulan ihtiyacı yinelemektedir.